Zespół policystycznych jajników, często nazywany PCOS (od ang. Polycystic Ovary Syndrome), jest jednym z najczęstszych schorzeń endokrynologicznych dotykających kobiety w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się zaburzeniami hormonalnymi, które powodują powstawanie wielu torbieli w jajnikach. Chociaż przyczyna tego schorzenia nie jest w pełni poznana, genetyka, niska insulinooporność oraz czynniki środowiskowe, takie jak nieodpowiednia dieta i styl życia, mogą wpływać na jego rozwój.
Najczęstsze objawy
PCOS może mieć różne objawy, które mogą być różne u różnych kobiet. Niektóre z najczęstszych objawów to:
- Nieregularne lub brak miesiączki: jednym z najbardziej typowych objawów PCOS jest nieregularny cykl menstruacyjny lub całkowity brak miesiączki. To wynika z nieprawidłowego wzrostu i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych.
- Zwiększona produkcja androgenów: u kobiet z PCOS obserwuje się zwiększoną produkcję męskich hormonów, zwanych androgenami. To może prowadzić do hirsutyzmu (wzrostu owłosienia w typowo męskich obszarach, takich jak broda, wąsy czy klatka piersiowa) oraz trądziku.
- Trudności w zajściu w ciążę: zespół policystycznych jajników może wpływać na regularność owulacji, co utrudnia zajście w ciążę naturalnie.
- Problemy metaboliczne: kobiety z PCOS często mają problemy z metabolizmem, takie jak insulinooporność, co prowadzi do zwiększonego ryzyka cukrzycy typu 2, otyłości i zaburzeń lipidowych, takich jak podwyższony poziom cholesterolu.
Diagnostyka
Diagnostyka ginekologiczna jest kluczowym narzędziem w rozpoznawaniu zespołu policystycznych jajników. Lekarz ginekolog najprawdopodobniej przeprowadzi wywiad medyczny, zbierając informacje dotyczące regularności miesiączki, obecności objawów hiperandrogenizmu (np. nadmierne owłosienie, trądzik) oraz ewentualnych problemów z płodnością. Będzie również wykonywał badanie fizyczne, w trakcie którego obejrzy narządy płciowe i zrobi badanie ultrasonograficzne.
Jak leczyć PCOS?
Nie ma pełnego wyleczenia dla PCOS, ale istnieje szereg strategii zapobiegawczych i leczniczych, które mogą pomóc w zarządzaniu objawami. Zdrowy tryb życia odgrywa kluczową rolę w minimalizacji symptomów PCOS. Niezbędne jest utrzymanie zdrowej wagi, zdrowej diety bogatej w białko, warzywa i owoce, regularna aktywność fizyczna, unikanie procesowanych pokarmów i napojów słodzonych, a także ograniczenie stresu. W niektórych przypadkach, w celu regulacji cyklu menstruacyjnego i poprawy płodności, do zastosowania mogą być konieczne leki hormonalne, takie jak doustne środki antykoncepcyjne, metformina, czy klomifen.
PCOS jest jednym z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych u kobiet w wieku rozrodczym. Wcześniejsza diagnoza przy użyciu diagnostyki ginekologicznej oraz wprowadzenie zdrowego trybu życia mogą pomóc w minimalizacji objawów i poprawie jakości życia kobiet dotkniętych tym schorzeniem.